Portefeuillehouder:      J. Olthof

Voortgang

Algemeen
De transformatie in het maatschappelijk domein krijgt sinds de decentralisaties per 2015 steeds meer vorm. We zien dat de nieuwe manier van werken vruchten begint af te werpen in de stad, en dat de inwoners over het algemeen tevreden zijn over de ondersteuning en de resultaten daarvan. De financiële ontwikkelingen in dit begrotingsprogramma vragen wel om aandacht, met name de ontwikkeling van de zorgkosten voor de tweedelijns jeugdhulp, WMO en de uitgaven aan bewindvoering via de bijzondere bijstand. Het beeld over 2017 sluit daarmee aan bij wat in de begroting 2018 is aangegeven: het risico bestaat dat de kosten voor de specialistische zorg (nog) niet voldoende gaan dalen ten opzichte van het in de begroting beschikbare budget. De beweging naar de voorkant die is ingezet met de middelen van 'slim investeren' kost namelijk tijd. Ook zijn er autonome ontwikkelingen, zoals de vergrijzing en de extramuralisering, waarvan we de gevolgen nog niet goed kunnen overzien. Scherpe monitoring op de uitgaven en de resultaten blijft noodzakelijk, maar het is nog te vroeg om tot een stabiel beeld te komen van wat dit betekent voor de komende jaren. Wel zijn er in de meicirculaire vanuit het rijk voor 2018 en verder extra middelen beschikbaar gesteld voor zowel de Wmo als de jeugdhulp. Daarnaast zijn in het regeerakkoord maatregelen opgenomen die ook financiële impact zullen hebben op dit programma. In de aanloop naar de Kadernota 2019 wordt bezien hoe deze zaken zich tot elkaar verhouden en wat een effectieve strategie is om op termijn de ondersteuning te kunnen bieden die nodig is binnen de beschikbare middelen.

Project Gezonde School
Dit najaar is het project Gezonde School gestart, als onderdeel van de Regionale Educatieve Agenda. De ambitie is om alle scholen in de Zaanstreek het “Gezonde School” vignet te laten behalen. Dit vignet kunnen zij behalen door hen minimaal één deelcertificaat te laten behalen op één van de thema’s binnen de aanpak, zoals op voeding, sport en bewegen, roken en alcohol.

Wijkverpleging
Er zijn samenwerkingsafspraken opgesteld voor 2018 tussen de wijkverpleging, de Sociale Wijkteams en de huisartsen. Dit is gebeurd op initiatief van de zorgverzekeraar (waar de bekostiging van de wijkverpleging onder valt) in een regionaal overleg onder voorzitterschap vanuit de gemeente Zaanstad.

De kracht van wijkbewoners
De evaluatie Sociale Wijkteams en Jeugdteams is afgerond. De uitkomsten daarvan zijn verwerkt in een collegebesluit inzake de verdere doorontwikkeling van de teams, dat voor een zienswijze is aangeboden aan de raad. Op basis daarvan zijn tevens kaderstellende uitgangspunten opgesteld voor de aankomende aanbesteding van de Sociale Wijkteams per 2019.

Cliëntenparticipatie
In 2017 is de nieuwe werkwijze geïmplementeerd en zijn nieuwe instrumenten hiervoor ontwikkeld. Er is een adviescommissie ingesteld en een adviseur benoemd, er is een website, een meldpunt/helpdesk en er zijn inloopbijeenkomsten gehouden.

Mantelzorg
Sinds half oktober ontvangen mantelzorgers in Zaanstad een mantelzorgpas in plaats van een mantelzorgbon. De pas kan op www.zaansemantelzorgpas.nl  en bij de Sociale Wijkteams worden aangevraagd. Het aantal mensen dat gebruik maakt van de pas neemt toe, en daarmee ook het bereik van de mantelzorgers.

Ervaringsdeskundigen
Er zijn nu twaalf Jongeren Ervaringsdeskundigen Zaanstad (JEZ). Zij hebben na 12 weken training hun certificaat gehaald om als getrainde ervaringsdeskundige andere jongeren met diverse problemen te coachen, en Jeugdteams en Sociale Wijkteams te adviseren.

Gespecialiseerde hulpverlening
Zowel bij jeugdhulp als bij de Wmo is het beroep op de specialistische hulp hoger dan was begroot. Voor jeugd is er sprake van een toenemende instroom voor jeugdopvoedhulp en voor ondersteuning van jongeren met een beperking. Voor Jeugd GGZ blijft de eerder geconstateerde voorzichtige verschuiving van de specialistische instellingen naar de jeugdteams doorzetten. Voor de Wmo geldt dat het aantal cliënten iets afneemt, maar de zorgvraag zwaarder wordt doordat kwetsbare mensen langer en vaker zelfstandig thuis (blijven) wonen. Dit geldt zowel voor ouderen als inwoners met psychische aandoeningen. Samen met de partners vindt een analyse plaats om de ontwikkelingen te duiden en te kunnen sturen op de uitgaven; zie verder de toelichting bij de financiële mutaties. De inzet op eerstelijns ondersteuning blijft onveranderd groot; het streven blijft erop gericht om mede daardoor de uitgaven voor de gespecialiseerde hulpverlening op termijn bij te buigen.

Het cliëntervaringsonderzoek onder cliënten met een Wmo-maatwerkvoorziening over 2016 is afgerond. Ten opzichte van het vorige onderzoek, ervaren Zaanse cliënten de kwaliteit van hulp en ondersteuning als nog iets beter. De resultaten over 2016 zijn gedeeld met de raad.

Instroomtafel Beschermd wonen
Dit overleg is opgezet om een passende match tussen indicaties Beschermd wonen en aanbod van Beschermd wonen (Verblijf en Ambulant) te realiseren. Aan deze tafel doen zorgaanbieders, indicatiestellers SWT en casemanagers-experts mee.

Strategische Agenda Ouder Worden
Eind januari 2017 heeft de gemeenteraad de strategische agenda rond ouder worden in Zaanstad vastgesteld. De gezamenlijke partners hebben een stedelijk aanjaagteam opgericht dat toeziet op de voortgang van de implementatie. In 2017 is gestart met vier wijkanalyses over hoe het is om ouder te worden in de wijk, nu en in de toekomst. Daarnaast is in kaart gebracht welke nieuwbouwlocaties geschikt zijn om woningen of woonvormen voor ouderen te bouwen, al dan niet via MAAK.Zaanstad. Verder zijn de voorbereidingen gestart voor een innovatiesymposium in januari 2018 over vernieuwende woonzorgconcepten voor ouderen.

Armoedeopgave
Schuldenproblematiek is een van de meest voorkomende problemen waarmee inwoners zich bij een Sociaal Wijkteam melden. Er is veel aandacht voor sneller signaleren en direct aanpakken, maatwerkoplossingen (via maatwerkbudget of bijzondere bijstand) en hulp bij het op orde krijgen van de financiën. Afgelopen jaar is bijvoorbeeld ook ingezet op de collectieve zorgverzekering, zodat meer mensen goed verzekerd zijn en de zorg krijgen die zij nodig hebben. Voor kinderen in armoede wordt vooral ingezet op aansluiting bij geschikte voorzieningen zoals Meedoen Zaanstad en op het in contact treden met jongeren. Daarnaast komt er een kinderombudsman.